Δες πως μπορείς να μεγαλώσεις ισορροπημένα παιδιά μέσω της συναισθηματικης νοημοσύνης.
Αναμφίβολα σαν γονείς το μόνο που θέλουμε είναι τα παιδιά μας να είναι γερά, χαρούμενα και ευτυχισμένα. Ωστόσο, είναι δική μας ‘’απαίτηση’’ τα παιδιά μας να είναι διαρκώς σε happy mode. Προβληματιζόμαστε και ανησυχούμε με την παραμικρή αλλαγή των συναισθημάτων τους. Η αλήθεια είναι πως, λόγω συνθηκών, είμαστε παραπάνω υπερπροστατευτικοί από κάθε άλλη εποχή. Αυτό είναι οκ αφού τους δίνουμε άπειρη αγάπη και προσοχή όμως θα πρέπει να προσέξουμε τα όρια.
Νοιαζόμαστε τόσο έντονα που κάποιες φορές προκαλούμε ενοχές στα μικρά μας. Τι εννοώ, αν δω το παιδί μου λυπημένο ή προβληματισμένο όταν επιστρέψει από το σχολείο θα το βομβαρδίσω στις ερωτήσεις. ‘’Γιατί είσαι λυμένος; Δεν πρέπει να είσαι έτσι. Ξεπέρασε αυτό που συνέβη.’’
Αυτό που πρέπει να συνειδητοποιήσουμε είναι πως είναι περισσότερο δική μας ανάγκη να είναι χαρούμενο το παιδί μας, ενώ για το ίδιο είναι οκ να έχει σκαμπανεβάσματα στην ψυχολογία του. Ε ναι, και με το τρόπο αυτό κάνουμε το παιδί μας να είναι ενοχικό. Να νιώθει ότι είναι ένα λάθος συναίσθημα που βιώνει εκείνη την στιγμή.
‘’ Αφού οι γονείς μου, λένε πως πρέπει να είμαι διαρκώς χαρούμενος δεν πρέπει να νιώθω λύπη. Εγώ όμως νιώθω άρα κάτι δεν κάνω σωστά, γιατί οι γονείς μου με αγαπούν και θέλουν να είμαι καλά. Εγώ όμως δεν είμαι, οπότε έχω κάτι που πρέπει να μείνει μέσα μου και να το διαχειριστώ ΜΟΝΟΣ ΜΟΥ. Δεν πρέπει οι γονείς μου να αντιληφθούν πως δεν είμαι καλά γιατί θα τους απογοητεύσω ή θα τους στεναχωρήσω.’’
Αντιλαμβάνεστε με το παραπάνω παράδειγμα πως αντιστρέφονται οι ρόλοι. Το παιδί νοιάζεται για την οικογένεια του έτσι κλείνεται στον εαυτό σου, δεν εκφράζει τα συναισθήματα του γιατί νιώθει ότι δεν είναι σωστά και, με την παραδοχή τους, θα στεναχωρήσει τους γονείς του. Μένει λοιπόν στην εικόνα που επιθυμούν για το ίδιο, στην οποία βρίσκεται όλη η οικογένεια, αυτή της καθόλα χαρούμενης και ευτυχισμένης. Αρχίζει να προσποιείται για να εξακολουθήσουν να είναι όλοι ‘’χαρούμενοι’’. Τι γίνεται όμως μέσα του;
Πρέπει όλοι οι γονείς να καλλιεργούμε εξ’ αρχής μια σχέση ενσυναίσθησης με τα παιδιά μας. Η ενσυναίσθηση, ως πυλώνας της συναισθηματικής νοημοσύνης, είναι η ικανότητα του ατόμου να μπορεί να μπει στην θέση του άλλου και να καταλάβει τα συναισθήματα του. Ειδικά εμείς οι μεγάλοι, αφού κάποτε υπήρξαμε παιδιά, μπορούμε πιο εύκολα να κατανοήσουμε τα συναισθήματα των παιδιών μας. Μπορούμε να αντιληφθούμε γιατί αισθάνονται απογοητευμένα, λυπημένα, θυμωμένα.
Αν στο παραπάνω παράδειγμα αλλάξουμε την προσέγγιση μας θα έχουμε ένα εντελώς διαφορετικό επίπεδο συναισθηματικής ένωσης και συζήτησης γονέα-παιδιού.
–Είχες μια δύσκολη μέρα στο σχολείο;’’
–Ναι
–Το καταλαβαίνω, υπάρχουν και αυτές.
–Ναι
–Θέλεις να μου μιλήσεις γι’ αυτό;
–Ο καλύτερος μου φίλος δεν έπαιξε μαζί μου σήμερα.
–Καταλαβαίνω πως νιώθεις, τον αγαπάς πολύ.
–Ναι, ίσως αύριο παίξουμε ε;
–Σίγουρα, ίσως ήταν απλά λίγο κουρασμένος σήμερα.
Αμέσως το παιδί νιώθει το ενδιαφέρον σας, καταλαβαίνει πως οι γονείς του είναι εκεί. Γνωρίζει πως θα έχει στήριξη και βοήθεια και αισθάνεται ότι είναι αποδεκτό όποιο του συναίσθημα.
‘’Η συναισθηματική νοημοσύνη είναι η ικανότητα ενός ατόμου να εκφράζει και να διαχειρίζεται τα συναισθήματα του ενώ σέβεται τα συναισθήματα των άλλων.’’
Πως μπορούμε όμως να καλλιεργήσουμε την συναισθηματική νοημοσύνη στα παιδιά μας; Σύμφωνα με τον John Gottman η απάντηση βρίσκεται στα παρακάτω 5 στάδια της συναισθηματικής αγωγής.
1. Επίγνωση των συναισθημάτων των παιδιών.
Η καρδιά σας θα πρέπει να βρίσκεται στο ίδιο μήκος κύματος όταν βιώνεται το συναίσθημα του.
2. Την έκφραση των συναισθημάτων ως μια ευκαιρία για οικειότητα και διδασκαλία.
Δείχνοντας ενδιαφέρον και ανησυχία για το σπασμένο του παιχνίδι, θα φτιάξετε γερά θεμέλια αμφίδρομης εμπιστοσύνης. Θα σας νιώθει σύμμαχο και θα μπορείτε μαζί να σχεδιάζετε από κοινού τις επόμενες κινήσεις για την αντιμετώπιση αυτού και κάθε επόμενου θέματος μικρότερης ή μεγαλύτερης έκτασης.
3. Την ακρόαση με ενσυναίσθηση και την αναγνώριση των συναισθημάτων του παιδιού.
Ελάτε στην θέση του συμμεριζόμενοι κάνοντας απλές παρατηρήσεις και όχι κάνοντας ερωτήσεις, με τον τρόπο αυτό θα πέτυχετε περισσότερα. Τα απορριπτικά σχόλια θα κάνουν το παιδί σας να πιστεύει πως ο τρόπος που νιώθει είναι λάθος.
4. Τη βοήθεια στο παιδί προκειμένου να εκφράσει λεκτικά και να προσδιορίσει τα συναισθήματα του.
Προσθέστε στην καθημερινότητα σας εκφράσεις όπως, ‘’ ΝΙώθω θυμό όταν βλέπω να πετούν το αγαπημένο μου βιβλίο στο πάτωμα.’’ ‘’Νιώθω στεναχωρημένη που σήμερα δεν κατάφερα να προλάβω την αγαπημένη μου εκπομπή.’’ Ακολουθώντας το παράδειγμα σας, θα μπορεί και το παιδί σας να εκφραστεί με παρόμοιο τρόπο όταν κάτι το ενοχλεί ή το στεναχωρεί.Δεν θα είναι η κραυγή ή το πέταγμα κάποιου αντικειμένου η απάντηση πάνω στο θυμό που αισθάνεται.
5. Τον καθορισμό ορίων παράλληλα με την βοήθεια που προσφέρουμε στο παιδί να βρει λύσεις στα προβλήματα του.
Όταν ένα παιδί είναι σε θέση να διαχειριστεί τα αρνητικά του συναισθήματα, η θέσπιση ορίων και πειθαρχίας γίνεται όλο και λιγότερο αναγκαία. Έχοντας εντοπίσει το πρόβλημα, σειρά έχει η επίλυση του. Βοηθήστε το να έχει επιλογές επίλυσης. Δεν είναι απαραίτητο να οδηγούν σε επιτυχία, ο αρχικός μας στόχος είναι οι ιδέες. Μην ξεχνάτε πως είστε βοηθός, δεν πρέπει εσείς να επιλύσετε το πρόβλημα, αλλά να αντιληφθεί το παιδί σας πως μπορεί το ίδιο να δώσει αποτελεσματική λύση στα προβλήματά του.
Τα οφέλη της συναισθηματικής νοημοσύνης για ένα παιδί είναι πολλά, το υψηλό EQ συνδέεται με το υψηλό IQ, έχει καλύτερες διαπροσωπικές σχέσεις και βελτιωμένη ψυχική υγεία. Ένα παιδί που μπορεί να ηρεμήσει όταν αισθάνεται θυμωμένο ή απογοητευμένο είναι πιθανό να τα πάει καλά και σε πιο δύσκολες συνθήκες. Ένα παιδί που νιώθει ελεύθερο να εκφράσει τα συναισθήματά του με έναν υγιή τρόπο είναι πιθανό να διατηρήσει πιο υγιείς σχέσεις στο μέλλον.
Δείτε τα συναισθήματα του παιδιού σας ως ευκαιρία για να το μεγαλώσετε καλύτερα. Όταν το παιδί μας κάνει κάτι ανάρμοστο επειδή είναι θυμωμένο ή βλάπτει τα συναισθήματα κάποιου, αφιερώστε χρόνο για να μιλήσετε για το πώς μπορεί την επόμενη φορά να το διαχειριστεί καλύτερα.
Με τη συνεχή υποστήριξη και καθοδήγησή σας, το παιδί σας μπορεί να αναπτύξει τη συναισθηματική νοημοσύνη και τη διανοητική δύναμη που θα χρειαστεί να πετύχει στη ζωή. Αφήστε το ελεύθερο να βιώνει κάθε του συναίσθημα.
